Symptomen

Een kind krijgen is een bijzondere gebeurtenis. Het is de start van een nieuwe fase in je leven. En zoals bij elke nieuwe fase brengt dit ook uitdagingen en onverwachte dingen met zich mee. Het kan je meer doen twijfelen over wat te doen of extra zorgen geven.

Zo hebben de veranderingen in je lichaam, zowel tijdens de zwangerschap als na de geboorte van je baby, een invloed op hoe je je voelt. Je emoties kunnen variëren van blij, opgewonden tot gespannen, angstig of neerslachtig. Je stemming kan wisselend zijn of je kan meer schommelingen ervaren dan anders. Dit is normaal.

In de perinatale periode, de periode van zwangerschap tot wanneer je baby 12 maanden is, kan je je heel kwetsbaar voelen. 1 op 5 vrouwen heeft emotionele klachten in deze periode. Deze emotionele klachten kunnen anders zijn bij verschillende vrouwen. Sommigen voelen zich gespannen, piekeren veel en zijn angstig. Anderen merken dat ze niet meer blij kunnen zijn en moeilijk van activiteiten kunnen genieten, die ze anders wel aangenaam vinden. Deze klachten kunnen reeds aanvangen vóór of starten tijdens de zwangerschap (prenatale periode) en kunnen doorgaan of ontstaan na de bevalling (postnatale periode).

Baby blues

Veel vrouwen kunnen zich in de eerste 10 dagen na hun bevalling negatief, prikkelbaar of over emotioneel voelen. Je wordt dan plots overweldigd door je emoties, je hebt huilbuien, ervaart angst- en spanningsklachten en je slaapt slecht. Deze huildagen zijn heel normaal en gaan meestal binnen de paar dagen voorbij. De baby blues zijn een gevolg van de hormonale veranderingen in je lichaam.

Praat erover met je omgeving. Behalve steun en begrip hoef je hier geen extra zorg voor te krijgen.

Meer dan baby blues?

Als spanningsklachten langer dan 2 à 3 weken blijven bestaan en de sombere gevoelens en/of de angstgevoelens nog heviger worden; dan kan je een perinatale depressie of angststoornis doormaken. Vaak gaan symptomen van depressie en angst ook samen.

Als je het grootste deel van de tijd gedurende twee weken of langer verdrietig, uitgeput, futloos of wanhopig voelt, dan kan je een depressie hebben.
Als je een intense angst of spanningen ervaart, die je overweldigen en je belemmeren in het uitvoeren van je dagelijkse activiteiten, dan kan je een angststoornis hebben.

In de postnatale periode maken sommige vrouwen ook een postpartumpsychose door.

Onderstaand vind je hierover meer informatie.

Pre- en postnatale depressie

De symptomen van depressie zijn dezelfde tijdens de zwangerschap en na de bevalling als op enig ander moment in het leven. In de perinatale periode kan een depressie over het hoofd gezien worden, omdat sommige klachten – zoals slecht slapen, geen zin hebben om te eten of zich uitgeput voelen – verkeerdelijk worden toegeschreven aan de zwangerschap of het mama worden.

Depressie is meer dan uitputting. Door slaaptekort kan je je wel moe en uitgeput voelen, maar ben je nog in staat om een relatief positieve kijk te hebben op jezelf en je leven. Je kan herkennen dat dit slaapgebrek slechts tijdelijk is en de dingen gaan verbeteren van zodra je wat meer rust en slaap hebt. Je stemming verbetert, van zodra je tot rust bent gekomen. En je bent nog in staat om plezier te ervaren.

Bij een depressie ondervind je meerdere van de volgende symptomen gedurende minimaal 2 weken. Je hoeft niet alle symptomen te hebben, wel 1 van de 2 hoofdsymptomen.

Hoofdsymptomen van pre- en postnatale depressie:

  • Sombere stemming. Een neerslachtig, verdrietig, ongelukkig of leeg gevoel.
  • Verminderde interesse, minder plezier in het leven (vb. je kan niet genieten van je kind; je neemt minder contact op met anderen, …)

 

Andere symptomen:

  • Gebrek aan energie. Moe en futloos. Niet in staat om je dagelijkse taken uit te voeren. Minder zorg voor jezelf.
  • Moeilijk in slaap vallen, vaak wakker worden of moeilijk terug inslapen na een nachtelijke voeding; of teveel slapen.
  • Geen zin meer om te eten of net heel veel eten.
  • Vertraagd of gejaagd in spraak, motoriek en denken.
  • Prikkelbaar.
  • Schuldgevoelens of gevoelens van waardeloosheid. Terugkerende negatieve gedachten. (vb. Ik doe alles fout. Ik zal nooit een goede mama zijn. Ik weet niet wat mijn baby nodig heeft, …). Zelfs na rust blijven je gevoelens en gedachten negatief.
  • Concentratie-, aandachts- of geheugenproblemen.
  • Besluiteloosheid
  • Gedachten aan de dood of zelfmoordgedachten. gedachten om jezelf of de baby pijn te doen. Gevoel dat je beter dood zou zijn, dat je partner of baby beter af zouden zijn zonder jou.

Pre- en postnatale angst

Angst is een normale reactie op een stressvolle situatie. Meestal verdwijnen de angst of gespannenheid wanneer de stressvolle situatie voorbij is. Maar bij sommige personen blijven de angst en gespannenheid aanwezig.

Als je een angststoornis hebt, voel je je vaak de meeste tijd angstig en heb je schrik om deze gevoelens niet onder controle te krijgen. Bovendien is de angst dan niet altijd een reactie op een stressvolle situatie. Als angst onbehandeld blijft, kan angst het je moeilijk maken om te genieten van je zwangerschap, je baby te leren kennen of om de uitdagingen voor de zorg voor je baby op te nemen. Het belemmert je dagelijks functioneren.

Symptomen van pre- en postnatale angst:

Er zijn verschillende angststoornissen met elk hun eigen kenmerken.

  • Lichamelijk: hartkloppingen, benauwd gevoel, tintelingen, beven, zweten, snelle hartslag, duizelig, gevoel van geen lucht krijgen, koude rillingen of warmte-opwellingen, gevoel van flauwvallen.
  • Psychologisch: rusteloos, heel alert, opgejaagd gevoel, piekeren, gespannen, zich constant zorgen maken, rampdenken of obsessief denken, angst om dood te gaan of gek te worden.
  • Gedrag: vermijden van situaties die angst oproepen (vb sociale contacten uit schrik voor commentaar van anderen, dat je het niet goed of niet goed genoeg doet, …), overmatig checken van de baby uit schrik dat er iets mis is met de baby.

Postpartumpsychose

Een postpartum psychose treedt meestal op binnen de 2 weken na de bevalling. Uitzonderlijk kan het ook nog optreden in de eerste 12 weken na de bevalling. Typisch is het acute optreden en het snelle verloop.

Neem bij onderstaande symptomen zo snel mogelijk contact met de huisarts of een psychiater of ga naar de spoedgevallen.

Symptomen van een postpartumpsychose:

De eerste symptomen uiten zich als volgt:

  • Uitgelaten stemming, (te) opgewekt, vol zelfvertrouwen
  • Druk gedrag, vol energie, woordenvloed, chaotisch of bizar gedrag, onveilig omgaan met de baby
  • Weinig slapen
  • Zich rusteloos en geërgerd voelen
  • Prikkelbaar of agressief gedrag
  • Snel afgeleid, onlogisch of chaotisch denken (‘van de hak op de tak’) of onverwachte, rare of bizarre gedachtesprongen
  • Vreemde overtuigingen, zoals dingen geloven die in de realiteit niet kloppen. (vb. achterdocht)
  • Verwardheid of desoriëntatie.
  • Horen van stemmen en zien van dingen die anderen niet zien of horen.

Daarna zien we meer (snelle) schommelingen in de stemming, waarin bovenstaand gedrag afgewisseld wordt met depressieve stemming.